Czy kosmetyki probiotyczne są skuteczne? Fakty i mity

W ostatnich latach rosnące zainteresowanie zdrowym stylem życia i naturalną pielęgnacją sprawiło, że coraz więcej osób decyduje się na korzystanie z kosmetyków opartych na składnikach niewytwarzanych syntetycznie. Wśród nich, szczególne interesujące konsumentów okazały się produkty probiotyczne. Wszystko z uwagi na fakt, że wykorzystują one dobroczynne mikroorganizmy, które wspierają równowagę mikroflory skóry. Jak w przypadku większości rozwiązań alternatywnych dla big pharma, w związku z naturalnymi kosmetykami wiąże się wiele szkodliwych mitów. Warto więc przyjrzeć się sprawie i sprawdzić, czy faktycznie istnieje jakikolwiek powód do obaw.

Czym są kosmetyki probiotyczne

Według definicji FAO/WHO, probiotyki to mikroorganizmy, które, podawane w odpowiednich ilościach, przynoszą korzyści zdrowotne dla gospodarza. W kosmetykach stosuje się różne formy bakterii – żywe, lizaty oraz filtraty fermentacyjne.

Skóra naturalnie zasiedlona jest przez różnego rodzaju mikroorganizmy, które tworzą jej mikrobiom. Niekorzystne warunki np. w postaci nieodpowiedniej diety, przebywania w zanieczyszczonym środowisku, czy stosowania agresywnych kosmetyków mogą zaburzać tę równowagę. Produkty probiotyczne wspierają jednak rozwój pożytecznych bakterii, stymulują produkcję ceramidów i lipidów oraz redukują stany zapalne i pomagają w leczeniu problemów skórnych. Co więcej, niektóre składniki takie, jak lizaty Lactobacillus, mogą stymulować syntezę kolagenu i elastyny, co pomaga w redukcji zmarszczek i poprawie elastyczności skóry.

Fakty na temat skuteczności kosmetyków probiotycznych

W ostatnich latach coraz więcej badań naukowych potwierdza, że kosmetyki probiotyczne mogą skutecznie wspierać zdrowie skóry. Naturalna bariera ochronna cery składa się z lipidów, ceramidów i korneocytów, które zabezpieczają organizm przed utratą wody i działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych. Probiotyki mogą wspierać ich funkcjonowanie, regulując przy okazji poziom pH oraz nawilżenie. W badaniu przeprowadzonym na pacjentach cierpiących na atopowe schorzenia, stosowane kremy zawierające Lactobacillus rhamnosus przyniosły im znaczącą ulgę w postaci zmniejszenia zaczerwienień i złagodzenia świądu oraz poprawy ogólnej kondycję skóry¹. W innym przypadku, podczas testów wykonywanych na osobach z przesuszoną cerą, stosowanie preparatu zawierającego Lactobacillus paracasei zwiększyło nawilżenie o 34% w ciągu 28 dni​².

Najczęstsze mity o kosmetykach probiotycznych

Wokół kosmetyków probiotycznych, a zwłaszcza ich skuteczności, narosło wiele mitów. Wynikają one głównie z niepełnych informacji dostarczanych przez producentów, braku regulacji dotyczących oznaczenia produktów oraz ograniczonej świadomości konsumentów

Mit – probiotyki w kosmetykach działają jak te, zawarte w suplementach diety

Probiotyki stosowane doustnie i aplikowane na cerę lub ciało działają w zupełnie inny sposób. Suplementy mają wpływ na mikrobiom jelitowy i mogą oddziaływać na cerę pośrednio, poprzez oś jelitowo-skórną. To mechanizm, w którym zdrowa flora jelitowa przyczynia się do redukcji stanów zapalnych i poprawy kondycji skóry³. W przeciwieństwie do probiotyków spożywczych, te stosowane miejscowo nie kolonizują obszaru na stałe. Zamiast tego, ich działanie polega głównie na wspieraniu mikroflory cery poprzez dostarczanie składników odżywczych i wspomaganie bariery ochronnej.

Mit – kosmetyki probiotyczne nie mogą zawierać konserwantów

Każdy kosmetyk dostępny na rynku, który ma dłuższą trwałość, musi zawierać konserwanty. W przeciwnym razie produkt szybko uległby zepsuciu i mógłby zostać siedliskiem groźnych bakterii i pleśni. Aby rozwiązać problem niszczenia dobrych mikroorganizmów przez konserwanty, stosuje się np. mikroenkapsulację, czyli zamykanie pożądanych drobnoustrojów w specjalnych osłonach, które chronią je przed działaniem szkodliwych dla nich środków.

Czy warto stosować kosmetyki probiotyczne?

Odpowiedź jest prosta – tak, jak najbardziej. Liczne badania potwierdzają skuteczność kosmetyków probiotycznych w poprawie bariery ochronnej, redukcji stanów zapalnych czy wspomaganiu nawilżenia i regeneracji skóry. Choć ich działanie nie jest natychmiastowe, świadome wybieranie formuł o potwierdzonym składzie przynosi realne korzyści. Warto postrzegać naturalne kosmetyki nie jako chwilowy trend, lecz jako część holistycznego podejścia do pielęgnacji, które uwzględnia zewnętrzne czynniki, ale także wewnętrzną równowagę mikrobiologiczną. Regularne stosowanie odpowiednio dobranych produktów probiotycznych może być inwestycją w zdrowie skóry, jej odporność i naturalne piękno.

1 Łetocha, A.; Michalczyk, A.; Ostrowska, P.; Miastkowska, M.; Sikora, E. Probiotics-Loaded Microspheres for Cosmetic Applications. Appl. Sci. 2024, 14, 1183. https://doi.org/10.3390/ app14031183

2 Puebla-Barragan, S.; Reid, G. Probiotics in Cosmetic and Personal Care Products: Trends and Challenges. Molecules 2021, 26, 1249. https://doi.org/10.3390/ molecules26051249

3 Pawłowska, Marta; Hudemowicz, Piotr. Wpływ kosmetyków i leków dermatologicznych na mikrobiom skóry, czyli jak farmaceuci mogą wspierać zdrowie skóry pacjentów. Lek w Polsce, 2024, 401.10: 36-40.